فروشگاه ساز بهبود

زنان و پیامد های روانشناختی چت و دوستیابی های اینترنتی

نازنین هنرپروران
دانشجوی دکتری مشاوره و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان
ژاله رفاهی
دانشجوی دکتری مشاوره و عضو هیات علمی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
کلید وا ژه ها : زنان. چت. پیامد های روانشناختی
چکیده
مرکز آمار اینترنت جهان در فوریه 2005 تعداد کاربران اینترنتی در ایران را چهار میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام نمود که 47% این رقم را زنان و دختران ایرانی تشکیل میدادند . 62% دختران ایرانی بطور متوسط 11 ساعت در هفته چت کرده و حداقل 30% نیز 20 ساعت در هفته مشغول چت کردن و دوست یابی می باشند .
روش پژوهش : این مطالعه توصیفی بصورت مقطعی با هدف کلی تعیین میزان فراوانی ،تنوع کاربری و بررسی پیامد های روانشناختی استفاده از چت در کاربران زن در شیراز انجام گردید جامعه پژوهش راکاربران زن شهر شیرازتشکیل میدادند که پس از یک مطالعه آزمایشی با اطمینان 95% و با استفاده از فرمول آماری تعداد نمونه ها برآورد و258نفر از کاربر زن مراجعه کننده به 5 کافی نت در شیراز در طول مدت 6 ماه بطور تصادفی انتخاب و بوسیله پرسشنامه ای که متناسب با اهداف طراحی شده بود ، مورد بررسی قرار گرفتند
از میان 238 پاسخگو در فاصله سنی 48-16 سال که اکثراً مجرد (88%) و دانشجو (78%) بودند.68% 30-10 ساعت در هفته آن لاین بوده که 62% هر روز چت می کردند . بیشترین میزان استفاده کاربران از اینترنت به ترتیب چت(72%)،پست الکترونیکی(62%)،سایتهای پرونو (32%) یافتن اطلاعات علمی (50%)،‌و بازی رایانه ای (6%)‌بود.انگیزه کاربران از چت کردن به ترتیب عبارت بود از : دوست یابی (82% ) ، سرگرمی و تفریح (74%‌)، ازدواج (41%)، فرار از مشکلات (33%)،و کنجکاوی نسبت به جنس مخالف (31%).در 47% کاربران دوستان اینترنتی آنان بیش از دوستان واقعیشان بود،32% علاقه مند به چتهای شهوانی بودند،43% روابط اینترنتی آنان به روابط حقیقی مبدل شده بود و 18% با دوستان اینترنتی خود روابط جنسی داشتند. 78%‌در صحبتهای اینترنتی خود اطلاعات نادرست به طرف مقابل داده بودند و 47% بدلیل اعتماد به اطلاعات گرفته شده از اتاقهای چت دچار مشکل شده بودند .در مورد اثرات روانشناختی این نتایج بدست آمد : 38% برای بدست آوردن رضایت خاطر باید وقت بیشتری را پای اینترنت می‌ماندند ، 43% در هنگام استفاده از اینترنت گذشت زمان را احساس نمیکردند ، 66 % هنگام قطع ارتباطی دچار افسردگی و عصبانیت می‌شدند 78 % از ساعات خواب و استراحت برای اتصال استفاده می‌نمودند 26% ارتباط در چت روم را به ارتباط حقیقی ترجیح میدادند ،32% به دلیل استفاده از اینترنت از انجام مسئولیتهای شغلی و تحصیلی باز مانده بودند . 12 %چت کنندگان زنان خانه دار متاهل بودند که علت روی آوردن به این فناوری را به ترتیب نارضایتی از همسر،انتقام از همسرو سرگرمی ذکر نمودند.
معمولاً افرادی که از ضعف شدید در روابط اجتماعی رنج میبرند،به ارتباط اینترنتی پناه میبرند. ارتباطات در اتاق چت، فرصتی را برای فرد فراهم می آورد که خودش نباشد و یا کسی که دوست دارد باشد. این تغییر شخصیت در دنیای مجازی راهی برای گریز از واقعیتها بوده و برای مدت محدودی فرد از نظر روانی تخلیه می گردد.. برخی از محدودیتهای شدید اجتماعی نسبت به زنان از جاهای دیگری مانند چت رومها سر باز زده است و چت بعنوان جایگزین کمبود زنان ایرانی انتخاب و در حال گسترش است .
اینترنت،پیشتاز انقلاب صنعتی جدید است. یک تکنولوژی جدید که درابتدا جذاب و سرگرم کننده بوده اما نهایتاً نیازمند صرف انرژی و زمان فراوانی می باشد. اینترنت با جذابیتهای منحصر به فرد خود بسیاری از انسانها را به سوی خود جلب کرده است که از این میان، طیف وسیعی از کاربران اینترنتی را زنان تشکیل می دهند. دختران و زنان بسیاری از گروههای سنی، تحصیلی و طبقه اجتماعی مختلف و با انگیزه های متفاوت وارد اینترنت شده و رقمهای زیادی از کاربران را به خود اختصاص داده اند. براساس تحقیقات انجام شده بیش از 50 میلیون آمریکایی بیشتر از 5 ساعت در روز از اینترنت استفاده می نمایند که 40% آنان را زنان تشکیل می دهند.
به گزارش خبرگزای بی بی سی، در سال 2005، زنان فرانسوی بیش از 4 ساعت، زنان ایرلندی بیش از 3 ساعت و زنان انگلیسی بیش از 4 ساعت در روز روی خط اینترنت بوده اند. مرکز آمار اینترنت جهان در فوریه 2005، تعداد کاربران اینترنت در ایران را 4 میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام نمود که 47% این رقم را زنان و دختران ایرانی تشکیل می دادند .براساس این گزارش، بیشترین مدت استفاده زنان ایرانی از اینترنت به ترتیب چت کردن ، استفاده از پست الکترونیکی ، دسترسی به سایتهای غیر اخلاقی، تفریح و سرگرمی و مطالعه و پژوهش بوده است.مطالعات نشان می دهد که 62% دختران ایرانی بطور متوسط 11 ساعت در هفته چت کرده و حداقل30%آنان 20 ساعت در هفته، مشغول چت کردن و دوست یابی می باشند.
در واقع درکشور ما به دلیل حضور فرهنگ مردانه ، چت بعنوان جایگزین و جبران برای کمبودها، احساس حقارتها و نقصها توسط زنان انتخاب شده در حال گسترش است. زنان و دخترانی که به چت رومها روی می آورند، در مقایسه با زنان یک نسل بیش از خود فرد گراترو برونگراتر شده اند. آنها بی آنکه نگران طرز تلقی و نگاه دیگران باشند راحت تر از مادر و مادر بزرگشان درباره خود و زندگی خوصیشان حرف می زنند.اما در کنار فرصت مغتنمی که این فن آوری برای حضور زنان ایرانی برای آنها بوجود آورده، تهدیدهای جدی نیز در حاشیه این فرصت دیده می شود. روابط در اینترنت در سطح بوده و از عمق برخوردار نمی باشد. این نوع ارتباط فاقد مشخصه هایی مانند مجاورت مادی، تماس منظم ، اثر گذاری عمیق است. تحقیقات نشان می دهند که معمولاً افرادی که از ضعف شدید در روابط اجتماعی رنج می برند، به ارتباط اینترنتی ، پناه می برند. زنی که در روابط واقعی توفیق چندانی نداشته ، ازاین طریق قادر خواهد بود روابط گسترده ای را برقرار نماید و احساسات خویش را بروز دهد.ارتباطات در اتاق چت فرصتی را برای یک زن فراهم می آورد که خودش نباشد و یا کسی که دوست دارد باشد. این تغییر شخصیت در دنیای مجازی راهی برای گریز از واقعیتها بوده و برای مدت محدودی فرد از نظر روانی تخلیه مینماید. این موضوع باعث میشود که لذت زیادی برده و به اینترنت معتاد شود. وقتی فردی معتاد به استفاده از اینترنت شد ،فرصت برقراری تعامل با سایرین بویژه خانواده را از دست میدهد و همین امر موجب تشکیل یک چرخه معیوب میگردد. کم شدن روابط به نوبه خود موجب میشود فرد مهمترین منبع حمایت اجتماعی خود را تضعیف کرده یا احیاناًاز دست بدهد . تایج مطالعات حاکی از آن است که دو سوم کسانی که با فردی که در چت با وی آشنا شده اند رابطه شخصی برقرار می سازند و 9/27% این روابط به شکل وابستگی های عاشقانه در می آید. به گفته روانشناسان ارتباطات اینترنتی سبب شده تا زنان از این طریق دوستان ناسالم و روابط جنسی نامشروع پیدا کنند ،کما اینکه در حال حاضر دختران25-16 ساله از طریق اینترنت پارتنرسکس برای خود انتخاب میکنند که این امر موجب آشفتگی روانی،افسردگی،افت تحصیلی و..... در آنان گردیده است. بسیاری از موانعی که در دنیای واقعی حضور اجتماعی و فکری زنان را با مشکلات متعددی مواجه می کند، در دنیای مجازی از بین می رود که از آن جمله می توان گمنام و ناشناس بودن فرد اشاره نمود. ناشناس بودن این امکان را به فرد می دهد که هرگونه اطلاعاتی را به طرف مقابل خود بدهد. درحقیقت اتاقهای چت می تواند مفری برای کسانی که از مشکلات روانی رنج می برند و دچار تشویق، افسردگی و بی اعتمادی هستند، باشد. ارتباط مجازی محلی را برای گریز از واقعیت و ساخت شخصیت خیالی و آرمانی بوجود می آورد و وسیله ای برای ارضای نیازهای هیجانی و روانی می باشد. چنانچه شواهد نشان می دهد که در اتاقهای چت همه دختران دکتر یا مهندس بوده و بسیار زیبا، جذاب می باشند بررسی پیامهای مبادله شده در چت رومهای ایرانی حاکی از آن است که اکثریت پیامها پر از تناقض گویی و ابراز احساسات کذابی می باشد(آن هم با زبان جدیدی به نام پینگلیش) و بیشتر اوقات نیز کلمات زشت و رکیک با آنها همراه می شود. ساده بودن استفاده از سرویس اینترنتی چت رومها، عضویت رایگان، مشاهده و ایجاد رابطه از طریق رایانه درهر نقطه و زمان و مکان باعث گردیده است که قشر عظیمی از زنان و دختران ایرانی به دلیل برخی محدودیتهای فرهنگی و کمبود امکانات سرگرمی به این پدید رو می آورند و با کمترین هزینه دراین فضای مجازی به بحث، تبادل نظر، دوستیابی و عقده گشایی بپردازند. روش پژوهش : این مطالعه توصیفی بصورت مقطعی با هدف کلی تعیین میزان فراوانی ،تنوع کاربری و بررسی پیامد های روانشناختی استفاده از چت در کاربران زن در شیراز انجام گردید جامعه پژوهش راکاربران زن شهر شیرازتشکیل میدادند که پس از یک مطالعه آزمایشی با اطمینان 95% و با استفاده از فرمول آماری تعداد نمونه ها برآورد و258نفر از کاربر زن مراجعه کننده به 5 کافی نت در شیراز در طول مدت 6 ماه بطور تصادفی انتخاب شدند.به منظور جمع آوری دادههای مورد نیاز از پرسشنامه استفاده گردید که شامل حاوی اطلاعات گرافیکی ، نحوه دسترسی به اینترنت ، مدت زمان استفاده روزانه و بیشترین میزان استفاده کاربران از اینترنت و 18 سوال مربوط به اثرات روانشناختی استفاده از اینترنت بود. جهت روایی علمی از روش محتوا استفاده گردید . پایایی تحقیق براساس روش آلفاکرنباخ با ضریب بالای 78% سنجش شد و داده ها پس از پردازش با استفاده از نرم افزار Spss و آزمونهای آماری ANOVA – T-Test – chi Square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج تحقیق : از میان 238 پاسخگو در فاصله سنی 48-16 سال که اکثراً مجرد (88%) و دانشجو (78%) بودند.68% 30-10 ساعت در هفته آن لاین بوده که 62% هر روز چت می کردند . بیشترین میزان استفاده کاربران از اینترنت به ترتیب چت(72%)،پست الکترونیکی(62%)،سایتهای پرونو (32%) یافتن اطلاعات علمی (50%)،و بازی رایانه ای (6%)بود.انگیزه کاربران از چت کردن به ترتیب عبارت بود از : دوست یابی (82% ) ، سرگرمی و تفریح (74%)، ازدواج (41%)، فرار از مشکلات (33%)،و کنجکاوی نسبت به جنس مخالف (31%).در 47% کاربران دوستان اینترنتی آنان بیش از دوستان واقعیشان بود،32% علاقه مند به چتهای شهوانی بودند،43% روابط اینترنتی آنان به روابط حقیقی مبدل شده بود و 18% با دوستان اینترنتی خود روابط جنسی داشتند. 78%در صحبتهای اینترنتی خود اطلاعات نادرست به طرف مقابل داده بودند و 47% بدلیل اعتماد به اطلاعات گرفته شده از اتاقهای چت دچار مشکل شده بودند .در مورد اثرات روانشناختی این نتایج بدست آمد : 38% برای بدست آوردن رضایت خاطر باید وقت بشتری را پای اینترنت میماندند ، 43% در هنگام استفاده از اینترنت گذشت زمان را احساس نمیکردند ، 66 % هنگام قطع ارتباطی دچار افسردگی و عصبانیت میشدند 78 % از ساعات خواب و استراحت برای اتصال استفاده مینمودند 26% اتباط در چت روم را به ارتباط حقیقی ترجیح میدادند ،32% به دلیل استفاده از اینترنت از انجام مسئولیتهای شغلی و تحصیلی باز مانده بودند . 12 %چت کنندگان زنان خانه دار متاهل بودند که علت روی آوردن به این فن آوری را به ترتیب نارضایتی از همسر،انتقام از همسرو سرگرمی ذکر نمودند. بحث و نتیجه گیری : اینترنت یک رسانه سرگرم کننده و اطلاع رسان است اما در عین حال برای بسیاری از کاربران اغواکننده و فریبنده می باشد زیرا فرد یک دسترسی 24 ساعته به دنیایی ناشناخته و تحریک کننده دارد. یک کاربر با کلیک یک دکمه می تواند وارد دنیایی شود که در آن از مشکلات دنیای حقیقی خبری نیست و هر آرزویی به حقیقت میپیوندد .مجازی بودن دنیای اینترنت و دور شدن از واقعیتها به حدی لذتبخش است که منجر به اعتیاد میشود. (فریس و جنیفر ،2003 ) . نتایج نشان داد که استفاده از اینترنت در دختران، دانشجو شیوع بیشتری دارد که با نتایج کاندل همخوانی دارد . وی می نویسد: ان لاین بودن اینترنتی در قشر دانشجو رواج بیشتری دارد ،زیرا این افراد می توانند با روی آوردن به اینترنت مشکلات روانی دوری از خانواده را از یاد برده و بر تاثیرات روانی- اجتماعی آن غلیه کنند . نتایج نشان داد که 62% کاربران از اینترنت برای چت کردن استفاده مینمودند. ایسچیلر (2001 ) مبیگوید: وقتی در اتاقهای PC در دانشگاه قدم می زدم ،دانشجویان را میدیدم که از اینترنت برای چت کردن استفاده میکردند و کار آنها هیچ ارتباطی به تکالیف درسی یا تحقیقاتی آنها نداشت. در سال گذشته بیش از 4 میلیارد تومان ،جوانان ایرانی فقط صرف چت کردن کرده اند و پیش بینی میشود تا دو سال آینده این میزان 10 برابر خواهد شد. ساده بودن استفاده از سرویس اتاقهای گقتگو و اینکه افراد میتوانند به اشکال نوشتاری،صوتی و یا تصویری به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند ، یکی از دلایل مهم چت کردن است. زنانجامعه به دلیل برخی محدودیتها و یا کمبود امکانات تفریحی و سرگرمی به این پدیده روی می اورند. یکی از مسائل مهم نیز کنجکاوی زنانبه جنس مخالف و نیاز به ابراز احساس خود انان می باشد. است .بررسی ها نشان میدهد که اکثر پیامهاردوبدل شده در چت رومها برای کسب اطلاعات و یا دوست یابی میباشد اما باید به این نکته توجه داشت که کاربران پس از گفتگو و یا دیدار کسی روی اینترنت ، مشتاق دیدن واقعی او میشوند . دیدن فردی که معلوم نیست همان کسی است که روی اینترنت خود را معرفی نموده است. چنانچه در پژوهش حاضر78% کاربران در صحبتهای اینترنتی خود اطلاعات نادرست به طرف مقابل داده بودند و 47% نیز بدلیل اعتماد به اطلاعات گرفته شده از اتاقهای چت دچار مشکل شده بودند. نتایج نشان داد که 32% کاربران به دلیل استفاده از اینترنت از انجام مسئولیتهای شغلی و تحصیلی باز مانده بودند. آندرسون در سال 2000در دانشگاه آلفرد طی تحقیقی دریافت که بیشتر دانشجویانی که در تحصیل شکست خورده بودند کاربران جدی و با سابقه اینترنت بوده اند. همچنین مطابق تحقیقات انجام شده توسط شاپیرا (1998) ، 50-25% وابستگی های شدید به وب در محل کار یا تحصیل ایجاد میشود . استفاده مکرر اؤ اینترنت و اتاقهای چت و ان لاین بودن مداوم اثرات روانشناختی متعددی را به دنبال دارد . مطالعات نشان میدهد که اعتیاد به اینترنت و حضور مداوم در چت سبب افزایش نواسانات خلقی،سخن نگفتن با دیگران و افسردگی و قطع روابط اجتماعی می شود بطوریکه فردبرای ارضاء خود ساعتهای متوالی بدون وقفه روی خط باقی می ماند (38% نمونه ها برای بدست آوردن رضایت خاطر باید وقت بشتری را پای اینترنت میماندند و 43% در هنگام استفاده از اینترنت گذشت زمان را احساس نمیکردند ) . افراد وابسته به وب زمانیکه امکان دسترسی را نداشته و یا اتصال آنها باوقفه مواجهه شود دچار ارزش دست، تشویش و عصبانیت میگردند (66 % نمونه ها هنگام قطع ارتباطی دچار افسردگی و عصبانیت میشدند ) .معمولاًافرادیکه از ضعف شدید در روابط اجتماعی رنج میبرند ،کسانی هستند که به ارتباطات اینترنتی روی می آورند و حتی استراحت و آرامش را فراموش میکنند(26% ارتباط در چت روم را به ارتباط حقیقی با خانواده و دوستان ترجیح میدادند و 78 % از ساعات خواب و استراحت برای اتصال استفاده مینمودند ) .
همچنین اینترنت مفری برای کسانی است که از مشکلات روانی رنج میبرند (74% کاربران از اینترنت به عنوان وسیلهای برای فرار از مشکلات اضطراب استفاده مینمودند،) اما همین امر موجب یک چرخه معیوب میشود که فردهر روز بیشتر از گذشته از نظر عاطفی و روانی دچار مشکل گردد. چنانچه ملاحظه شد 32% نمونه ها در امور جنسی در اتاقهای چت شرکت می نمودند . این افراد کاربرانی هستند که از صحبت کردن درباره مسایل جنسی و یاد گرفتن اطلاعات جدید در این مورد لذت می برند و آن لاین بودن برای آنها فرح آور و مست کننده است . اینترنت به دلیل تسهیل در ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه با سرعت نور در زمینه های جنسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است تحقیقات نشان میدهد که 95% پسران و 42% دختران که در اتاقهای چت شرکت میکنند به رابطه فیزیکی و جنسی می اندیشند ( کارنس ،2001 ) . اغلب گسترش روابط جنسی مجازی در عرصه اینترنت به سمت روابط جنسی واقعی صورت می گیرد در تحقیق حاضر این میزان 2/28% و در پژوهشهای کوپر ( 2000 ) و ریزمن ( 2004 ) به ترتیب 31% و 34% بدست آمد . نتایج پژوهش ها نشان میدهدکه زنان بیش از مردان با خطر مواجه بوده و بیش از مردان خواهان ملاقات واقعی با دوست رایانه ای خود می شوند . بررسی دوتل در مورد افرادی که در چنین رودررویی قرار گرفته بودند وی را به این نتیجه رساند که جنبه واقعیت مجازی فضای مجازی ، دنیای ابداعی و یگانه ای را پدید می آورد که در آن افراد می توانند با ایمنی شبی به بررسی تمایلات جنسی خود بپردازند چرا که یک زن تنها ناگهان احساس میکند که تعداد زیادی خواستگار رایانه ای داردو تبدیل به فردی میشود که مردان بسیاری در داخل اتاق چت خواهانش هستند .اینگونه تجربیات نه تنها سبب اقناع جنسی میشود بلکه بیش از آن باعث شده فرد به یک فرار روانی –عاطفی از طریق زندگی در یک دنیای خیالی در آن لاین نائل شود.آنچه در نتایج دیده می شود حاکی از آن است که اکثر کاربرانی که از چت استفاده می کردند، به چت بعنوان وسیله ای برای پرکردن ساعات خود (دوست یابی 82% ، سرگرمی و تفریح، 74%) نگاه می کنند و شاید برای اینگونه افراد ارتباط برقرار کرده از طریق اینترنت آسان تر باشد. زیرا در هنگام چت می توانند خود را به گونه ای متفاوت معرفی کرده و بدون وجود موانع ارتباطی با هم به بحث و گفتگو بپردازند. که البته سردرگمی ، غیر واقعی بودن مسایل مطرح شده و بی روح بودن دنیای مجازی در اتاقهای چت مسلماً پیامدهای روانی و اجتماعی متعددی را می تواند به دنبال داشته باشد. شاید بتوان گفت که برخی محدودیتهای اجتماعی که نسبت به زنان در جامعه روا گشته است از جاهایی دیگری چون چت سرباز زده است. عده ای از روان شناسان و روان پزشکان ایرانی معتقدند که چت نمودن زنان راهی برای بیان دیدگاهها، دریافت و تبادل آرا و ابراز خویشتن آنان می باشد. « همه این زنان یک حرف مشترک دارند و آن این است که می خواهند خود را به بقیه بشناسانند. لحظه هایشان را برای دیگران قابل لمس کنند و درفضایی کوچک دغدغه ها ، فکرها و زندگی خود را بی هیچ قضاوتی به تصویر بکشند. اما همانطور که نتایج این پژوهش نیز نشان داد، در کنار این فرصت مغتنم که این فن آوری برای حضور زنان بوجود آوردن، مشکلات روان شناختی، عاطفی و اجتماعی را به دنبال داشته است. فضای حاکم بر اینترنت یک فضای کاملاً مجازی و دربسیاری از موارد غیر واقعی است که اگر با احساسات و تمایلات ساده همراه باشد، می تواند خطرات جبران ناپذیری برای زنان داشته باشد. معرفی های دروغین ، وابستگی های عاطفی، ابراز عشقهای فریب آمیز، ارسال پیامهای مبتذل و شهواتی ، ازدواجهای اینترنتی، فرو رفتن در دنیای خیالی و رویایی، کاهش ساعات خواب و استراحت و گسترش روابط مجازی از جمله پیامدهای این فن آوری می باشد.


منابع :
-Anderson K (2000)| Internet dependency among college students: should we be concerned? Presented at Amer College Personnel Association. March; St Louis| Mo -Brenner V (1999)| Psychology of computer use: Parameters of Internet use| abuse| and addiction: The first 90 days of the Internet Usage Survey. Psychological Reports 80(3 Pt 1):879-882. - Cooper |n.(2003 ) Cyber sex gives birth to a psychological disorder . Journal of mental health counseling|1127-1146. -Ferris| Jennifer R. Internet Addiction Disorder: Causes| Symptoms| and Consequences. Available on-line at http://www.chem.vt.edu/chem-dept/dessy/honors/papers/ferris.html. Accessed December 1| 2003 -Jeffry s(2004)|internet addiction college degrees .Journal of mental health counseling 23:312-327. -Kandell JJ.(2002) Internet addiction on campus: The vulnerability of college students. Cybre psychological Behavior.;1:11-17 -Rudolf G (2004) |Parametr of internet addiction. Available on-line at http//www.netaddiction.com -Scherer K (2001)| College life online: healthy and unhealthy Internet use. Journal College Student Development 38(6):655-664. -Shaffer HJ (1996)| Understanding the means and objects of addiction| technology| the Internet and gambling. J Gambling Studies 12:461-469. -Shapira NA (1998)| Problematic Internet use. Paper presented at the annual meeting of the American Psychiatric Association. May; Toronto. Wallace| Patricia(2000) The Psychology of the Internet. New York: Cambridge| -Young KS (1999)| Caught in the Net. How to Recognize the Signs of Internet Addiction and a Winning Strategy for Recovery. New York: John Wiley & Sons Inc. –

ولیس ،پاترشیا (1382 ).روانشناسی اینترنت،ترجمه اوحدی،ب، تهران :نقش خورشید گانتر،بری (1383)،اثر بازیهای ویدیوئی و رایانه ای . ترجمه:پورعابدی،ح، تهران:انتشارات رشد گوهری ،علی(1383 ) بهداشت روانی نیمی از زنان در وضعیت هشدار دهنده قابل دسترسی در سایت http//www.jamejamdaily.net نجفی، علی (1381 ) | مطالعه رفتار اطلاع یابی کاربران اینترنت در دانشکده پزشکی تهران ،پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تهران