فروشگاه ساز بهبود

ششمین همایش مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن (5-4 تیر 1386)

جهانی­سازی  و تحقیق و توسعه، تعامل یا تقابل ؟

علی­اکبر سعیدی­کیا

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت کارنگارروش

سردبیر مجله روش

1- مقدمه

روزگاری اگر صحبت از تولید خودروی آمریکائی در کشوری سوسیالیستی  می­شد، شاید غیر قابل باور بود، همانگونه که اگر دهسال پیش صحبت از انجام تحقیقات خودروی BMW  در دانشگاههای آمریکائی!

بهرحال همانگونه که در بکارگیری اینترنت در 15 سال پیش در کشورمان هیچ کس باور نداشت که امروز(با توجه به فاصله بسیار زیادی که با کشورهای جهان اول وجود دارد) در همین حد هم از اینترنت استفاده بعمل آید.

بنابراین اگر حضور در یک شبکه تحقیق جهانی درباره­ی موضوعاتی که توانمندی­های آن امروز در کشور وجود دارد یا در اینده شکل داده خواهد شد، مطرح شود، دور از انتظار نیست. ولی موضوع مهمتر از این چشم­انداز، بررسی چالش­ها و برنامه­ریزی برای همراهی با آن است که بایستی انجام شود. این مقاله سعی دارد که به بحثی درباره کلیات این موضوع بپردازد و عنوان مقاله نیز در همین ارتباط انتخاب شده است.

 

2- واقعیات موجود

اگر به نشریات، اخبار اقتصادی رادیو و تلویزیونها و ماهواره و اینترنت توجه کنیم موضوع جهانی­سازی را موضوعی مطرح خواهیم یافت  که واقعیاتی در رابطه با آن وجود دارند:

 

واقعیت اول: پدیده­ای به نام جهانی­سازی در حال شکل­گیری است.

واقعیت دوم: این پدیده از نظام سرمایه­داری سرچشمه گرفته و در حال گسترش است.

واقعیت سوم: جهانی­سازی خود با چالش­های گسترده­ای مواجه است.

واقعیت چهارم: کشورها بایستی رویکرد خود را در رابطه با این پدیده تعریف و برای آن برنامه­ریزی نمایند. تنها انفعال است که خطرناک است.

اگر واقعیات فوق را مبنای بررسی قرار دهیم، آنگاه موضوع سئوال اصلی " تعامل یا تقابل" روشن خواهد شد.

 

3- نگاهی به گذشته و آینده اقتصاد

فرآیند تحقیق و توسعه، یک فرآیند مبتنی بر نوآوری و خلاقیت می­باشد. بنابراین با چالش­های آن بایستی بگونه­ای نوآور و برنامه­ریزی شده برخورد نمود.از آنجا که همه کس نمی­تواند ادعای این را داشته باشد که کاشف و محقق است لذا همه کس در این راه موفق نیستند. "کاشفان موفق نگرش خاص خود را دارند گوش می­دهند، بهترین دانش روز را درباره چند و چون موضوع مورد اکتشاف کسب می­کنند،  به  انتظار نمی­نشینند که حوادث اتفاق بیفتد. توفیق و ناکامی دیگران را مطالعه می­کنند تا بخت کامیابی خویش را بیش­تر کنند. از تجربه توفیق­آمیز دیگران در هر جای دنیا که باشد استفاده می­نمایند. اگر شکست خوردند از شکست خود یاد می­گیرند و دوباره راه می­افتند. شکست برای این است که راه پیروزی را یاد بگیرند."

این جملات اگر چه بیشتر ادیبانه بنظر می­آیند ولیکن متدولوژی تحقیق را ارایه می­کنند. این رویکرد یک رویکرد فردی می­باشد و می­توان آن را به خصوصیات یک اجتماع و اقتصاد آن نیز نسبت داد. جایگاه تحقیقات و توسعه در این اجتماع و اقتصاد چگونه است؟ برای پاسخ به این سئوال بایستی به این نکته توجه نمود که تحقیقات در سطح جهانی در حوزه­ها و موضوعات و علوم مختلف در حال پیگیری و انجام هستند و ذهنیت تحقیق و توسعه اصولاٌ در خوی بشر بوده و ذاتی او است. اگر ایشان این خصلت را نداشت، هنوز در غارها زندگی می­کرد. این خصلت طبیعت را تغییر داده است و اینکه نتایج به بار آمده برای بشریت و نظام طبیعی خوب یا  بد بوده موضوع بحث نیست. بحث متحول بودن زندگی بشر است در همه­ی زمینه­ها. یکی از این حوزه­ها حوزه­ی اقتصاد است. علم اقتصاد تنظیم کننده، جهت­دهنده و ارزیابی­کننده مجموع  تمامی فعالیتهای تولیدی، خدماتی، صنعتی و سایر فعالیت­های جوامع انسانی است. روزگاری این علم در حوزه­های محدودی شناخته شده بود ولی امروزه علم اقتصاد در سرتاسر کره زمین شناخته شده است. جغرافیای علم اقتصاد جغرافیای بدون مرز شده است.

در عصر حاضر تعریف جغرافیایی هر اقتصاد بر پایه حوزه عملیات شرکت­ها تبیین می­شود. شرکتها در صدد یافتن مکان­هایی هستند که کالاهای خود را به ارزان­ترین قیمت تولید کنند و در جستجوی جاهایی هستند که کالاها و خدمات خود را با سودی بیش­تر بفروشند. تهیه و تدارک مواد و قطعات جریان امر را به خوبی نشان می­دهد. چه چیزهایی را باید خود ساخت و چه چیزهایی را باید به دیگران سفارش داد و هر یک از اینها را در کجای دنیا می­توان ساخت؟ پاسخ به این پرسش­هاست که حیطه عملیات جهانی را دیکته می­کند. زنجیره­های تهیه وساخت قطعات، سراسر دنیا فرا گرفته است و فروش را در خیلی از کشورها می­توان راه انداخت.

برهمین اساس است که موضوع جهانی­سازی شکل می­گیرد. برمبنای آنچه که تاکنون ذکر شد، چنانچه دستاورد بشر امروز را در دانش متمرکز کنیم آنگاه منشاء توفیق اقتصادی آینده در خلق فن­آوری­های پیشرفته جدید، و دارا بودن ظرفیت اجتماعی، فرهنگی و  ذهنی در جوامع می­باشد.این یعنی همان کاشف موفق اما در فرآیند جهانی شدن.

 حقوق مالکیت فکری جای حقوق بهره­برداری از معادن را گرفته است. استیلای آسان و آرام قدرت فرهنگی، آموزشی و فن­آوری جای استیلای خشن و دشوار حکمرانی استعماری و لشکرکشی­های نظامی را گرفته است. جان کلام این که فتح فکری به جای فتح جغرافیایی نشسته است.

در ایجاد زنجیره ارزش افزوده در سطح جهانی، شبکه­ای از شرکت­ها جایگزین قدرت­ها و دژهای قدیمی شده­اند و این زنجیره با نگاه اقتصادی به بنگاههای تولیدی، صنعتی، خدماتی و سایر موارد بصورت مدلی عمومی طرح و ارایه شده است.
تحقیق و توسعه جهانی

وقتی تولید کالا و خدمات جهانی خواهند شد آیا تحقیق و توسعه هنوز در درون مرزهای جفرافیایی باقی خواهند ماند.. مطمئناٌ چنین نیست. دلیل اول اینکه مجموعه­ای از فناوری­های جدید پیدا شده­اند تا اوضاعی پدید آورند که انقلاب صنعتی سوم نامیده می­شود. جهان از عصر انقلاب صنعتی مبتنی بر منابع طبیعی و اوج­گیری دوران بهره­وری به عصر اقتصاد متکی به دانش گذر می­کند. عصر متکی به دانش برپایه تحصیلات، تخصص، مهارت، و تحقیق و توسعه استوار خواهد بود. دانشمندان علم و اقتصاد می­گویند در اواخر قرن 19 انقلاب صنعتی دوم بر پایه اختراع برق و به کارگیری گسترده آن و یک ایده مهم آلمانی (سرمایه گذاری منظم در تحقیق و توسعه صنعتی بر پایه علم روز) دوباره نظام اقتصادی را از هم گسست. تحقیق و توسعه صنعتی منظم گام تحول فنی را سرعت بخشید و ماهیت آن را عوض ­کرد. برای نخستین بار وجود نیروی کاری تحصیل کرده لازم آمد تا توفیق اقتصادی به دست آید. آلمان و آمریکا در این زمینه سرمایه­گذاری کردند؛ انگلیس نکرد. این را که درآمد سرانه امریکا جنگ جهانی اول به سطح درآمد سرانه انگلیس رسید به نیروی کاری نسبت می­دهند که تحصیلاتی بهتر داشت و در نتیجه بهره­وری آن بیشتر بود. بریتانیا باز هم در باشگاه ثروتمندان بود اما موضع خود را به عنوان رهبر اقتصادی و فنآوری جهان از دست داد. این جملات از قول دانشمندان اقتصاد نقل می­شود و امروز در طی این فرآیند، جهانی­سازی مبتنی بر شبکه­ای شدن زنجیره ارزش افزوده تبدیل می­شود.

برای همین است که زنجیره ارزش به شبکه جهانی می­پیوندند در جستجوی موضوعات پروژه­های تحقیق و توسعه   نظام­مند، شرکت­های بزرگ و کوچک فعالیت می­نمایند.

 

در عصر اکتشاف علمی ما، کشورها باید علاقه نشان دهند که خرج سفر به دیارهای نشناخته علم و دانش را تأمین کنند. عصر اکتشاف جغرافیایی به سر آمده و عصر اکتشاف علمی به جای آن نشسته است. جوامع ترسو ثروتمند نیستند. این نوع جوامع به سفرهای اکتشافی شجاعانه­ای که به آن نیاز دارند دست نمی­زنند. در بحبوحه انقلاب­های فناوری کشورهای ثروتمند باید از نظر فنآوری در بعضی از زمینه­ها پیشتاز باشند. کانادا  برای این عقب می­ماند که سرمایه­گذاری­های لازم را در تحقیق و توسعه انجام نمی­دهد. کشورهای ثروتمندی که بخواهند در اثنای انقلاب اقتصادی ثروتمند بمانندباید بتوانند شرکتهای جدید بزرگ آینده را ایجاد کنند. اینجاست که ارتباطات شرکتها بصورت ارتباط ذینفع­ها در آمده و زنجیره­ی فوق الاشاره تبدیل به یک زنجیره دانش می­شود. مفهوم مشارکت دانش در ارتباط با منافع حاصله بین شرکت­ها تقسیم می­شود و جهانی­سازی بر بستر تحقیق و توسعه استمرار می­یابد.

4- تعامل یا تقابل

تعیین موضع در رابطه با این پدیده­ی عظیم، کار آسانی نیست. جهانی شدن تحقیق و توسعه نیز به شکل­های متفاوت ظاهر می­شود. اما در کشورهای هر یک بایستی شکل دلخواه خود را برگزینند، زیرا که موضوع امری چند جانبه است . هیچ کشوری نمی­تواند به تنهایی شکل دلخواه خویش را برگزیند. فقط یک گزینه وجود خواهد داشت . اما تصمیم­ها درباره اشکال جهانی شدن کنش و واکنش خواهند داشت. کشوری مانند چین تأثیری بیش­تر بر قواعد جهانی شدن خواهند گذاشت تا کشوری مانند فرانسه. این گزینه می­تواند تعامل یا تقابل  باشد. فقط انفعال است که بطور حتم کشورها را دچار بحران خواهند نمود.

 

5- راهکار پیشنهادی

ذکر مثالی از کشور ژاپن که برنامه­ریزی داخلی مرزهای خود را بصورت زنجیره­های ارزش افزوده از طریق خوشه­ها طراحی نموده است، نشان می­دهد که تمرکز بر تحقیق و توسعه زنجیره­ای را می­توان در درون مرزهای جغرافیایی   طرح­ریزی نمود و لی اتصال آن با جهان خارج نیز از اهمیت ویژه برخوردار است.

اما موضوع اصلی باقی مانده است.  در نهایت مسئله واقعی پیوستن یا نپیوستن به این فرآیند نیست. راهکار مطلوب برای کشورمان وجود دارد. از آنجاکه طراحی و بنای اقتصادی جهانی، متفاوت با چیزی است که یا بصورت خود به خود و یا بدون طراحی و نقشه ما ساخته شود. در این تلفیق اثرات گزینه­های پیش­رو عبارتند از:

·        پذیرفتن

·        رد کردن

·        طرح و نقشه را عوض کردن.

این که جهانی شدن وضع بشر را بهتر کند یا بدتر منوط به این است که چه نوع اقتصادی جهانی بنا می­شود. سرنوشت اقتصاد جهانی به دست بشر شکل می­گیرد ما و تابع راهی است که در پیش گذشته می­شود و سیستم­هایی است که می­سازد.

مدیریت دانش در این فرآیند، هدف نقش آفرینان اصلی این عرصه می­باشد. از آنجاکه شرکت­های تولیدی متکی بر دانش به کارگران بی­تخصص کم­تری نیاز دارند، طراحان، مهندسان، فروش، و مدیران بیش­تری نیاز دارد و طراحی، بازاریابی، امور مالی و تحقیق و توسعه اهمیتی بیشتر می­یابند و از اهمیت تولید کاسته می­شود. کارگران متخصص در عین حال کارگران سرمایه­دار هستند. آنان سرمایه انسانی دارند. این تحول در تقاضا به علاوه سرمایه­گذاری لازم برای پرورش کارگر متخصص، کارگران متخصص را کمیاب­ترین عامل تولید می­سازد.

به نظر می­آید که اقتصادهایی که این معانی را درک نمایند، نسبت­های متفاوتی از جریان­های عظیم سرمایه­گذاری خارجی را که پتانسیل خلق تکنولوژی در درون خود دارند، جذب می­نمایند و به موازات آن کانالی برای انتقال مهارت­های ویژه مدیریتی هستند. این جریان­های مثبت، یعنی تکنولوژی و مهارت­های مدیریتی، کارایی کل را افزایش می­دهد و در مقابل سبب افزایش رشد اقتصادی می­شود. زیربنای تمامی این موضوعات تحقیق و توسعه می­باشد. تحقیق و توسعه در زنجیره ارزش افزوده جهانی.

فروش فروشگاه طراحی فروشگاه آنلاین فروش فروشگاه آنلاین فروشگاه تحت وب راه اندازی فروشگاه تحت وب وب سایت فروشگاهی ارزان طراحی وب سایت باشگاه مشتریان پرداخت ماهیانه فروش آنلاین فروش محصولات چندین پذیرنده طراحی فروشگاه ریسپانسیو طراحی سایت و فروشگاه اینترنتی طراحی و پیاده سازی فروشگاه ساخت سایت فروشگاهی فروشگاه حرفه ای ساخت فروشگاه آنلاین ساخت فروشگاه Online سفارش سایت فروشگاهی طراحی فروشگاه اینترنتی اختصاصی قیمت طراحی فروشگاه اینترنتی فروشگاه ساز حرفه ای فروشگاه اینترنتی آماده فروشگاه ساز قیمت راه اندازی سایت فروشگاهی سفارش طراحی فروشگاه اینترنتی