hc8meifmdc|2010A6132836|ecommercewebsitedesign|tblnews|Text_News|0xfdff1427000000006a05000001000200
اثر استعمال موضعی گیاه غازیاقی بر زمان بهبود بریدگیهای پوستی عمیق و قدرت کشش پوست در رت
دکتر داریوش شکیبایی* ؛ دکتر
لیلا پاشاروش** ؛ دکتر سپیده خوشبو** ؛ دکتربیژن کبودی**
چکیده
سابقه و هدف: گیاه غازیاقی با نام علمی"Falcaria vulgaris " از تیره
چتریان میباشد که به طور سنتی در منطقه کرمانشاه
به صورت پودر خشکشده برای تسریع بهبود زخمهای پوستی مورد استفاده قرار میگرفته است. با
توجه به کمبود مطالعات کلاسیک در اینخصوص و نیاز به گیاهان
دارویی در ساخت مواد اولیه داروها مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر گیاه مذکور صورت گرفته است.
مواد و روشها: این مطالعه در روی رتهای نر بالغ و در دو بخش انجام گرفت. در بخش اول از پودر خشکشده گیاه به عنوان تست و پودر فایبرگلاس به عنوان کنترل و در بخش دوم از
عصارههای الکلی 5 درصد و 10 درصد به عنوان تست و اتانول ? 96 به عنوان
کنترل استفاده شد. پس ازبیهوشی و ایجاد دو برش پوستی چهار سانتیمتری
درطرفین ستون مهرهها، درهر رت به طور تصادفی یک طرف به عنوان
کنترل و طرف دیگر به عنوان تست، انتخاب شد. سپس زخم ایجادشده به مدت 15 روز متوالی با مواد مذکور، پانسمان
و سطح زخمها در روزهای سوم، ششم
و شانزدهم اندازهگیری شد. در روز شانزدهم یک نوار پوستی عمود بر برش اولیه
تهیه و میزان قدرت کشش پوست تعیین گردید. همچنین نمونهها برای
بررسی بافتشناسی فرستاده شد و نتایج با آزمون تی زوجی تحلیل گردید.
یافتهها: میانگین
تفاوتهای سطح زخمطرف تست و کنترل در هر رت در
روزهای سوم، ششم و شانزدهم در مورد برگ خشکشده گیاه، عصاره الکلی 5 درصد و عصاره الکلی 10 درصد گیاه اختلاف معنادار داشتند(05/0P<). قدرت کشش
پوست تحت تأثیر عصاره 5% در مقایسه با کنترل به طور معناداری
افزایش یافت (02/0P=)، در حالی که قدرت کشش پوست تحت تأثیر عصاره 10% به طور معناداری کاهش یافته بود. همچنین قدرت کشش پوست تحت تأثیر
برگ خشکشده گیاه و بررسی بافت شناسی در تمام موارد
اختلاف معناداری را بین گروههای تست و کنترل نشان نداد.
بحث: غازیاقی در تسریع بهبود زخمها بویژه به شکل عصاره الکلی 5 درصد مؤثر است وتأثیر مناسب تر عصاره الکلی در
مقایسه با پودر گیاه احتمالاً بدلیل جذب و نفوذ بافتی بیشتر مواد مؤثره در عصاره
الکلی میباشد، همچنین تأثیر منفی عصاره
الکلی 10 درصد در قدرت کشش پوست میتواند با تأثیرات سمی این غلطت از ماده مؤثره توجیه شود. مطالعات تکمیلی برای مشخصشدن
مکانیسم سلولی تأثیر گیاه توصیه میگردد.
فیزیولوژی و عضو مرکز تحقیقات بیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
** پزشک عمومی
مقدمه
طب گیاهی یکی از رایجترین روشهای درمانی در
پزشکی تکمیلی یا غیرمتعارف (alternative)
میباشد. بر طبق آمار WHO در سال
1978 حدود 80 درصد ازسکنه دنیا برای مراقبتهای اولیه
بهداشتی خود، مصرف عصارههای
گیاهی و یا ماده مؤثره آنها را ترجیح میدادند. استفاده از گیاهان
در درمان بیماریها، تاریخی قدیمیتر از تاریخ انسان دارد. حیوانات هم
هنگامی که بیمار میشوند، از بعضی انواع گیاهان مصرف میکنند و
به طور طبیعی به هنگام ناخوشی به سمت بعضی گیاهان کشیده میشوند(1). نظر به اینکه گیاهان عوارض جانبی
داروهای شیمیایی را یا ندارند یا کمتر دارند و نیز در حال حاضر، مواد اولیه بسیاری از داروها در ایران
ساخته نمیشود و در صنعت داروسازی به طور
ریشهای نیازمند به این مواد میباشیم،
استفاده از منابع گیاهان دارویی داخلی یکی از راههای کاهش این نیاز است
که از دیرزمانی در ایران به طور سنتی رواج داشته است (2).
از جمله
گیاهان دارویی که در منطقه کرمانشاه به طور سنتی برای تسریع در بهبود زخم به صورت پودر خشکشده مصرف میشده
است، گیاه غازیاقی (Falcaria vulgaris) است(4-3). تأثیر حفاظتی عصاره این گیاه بر زخم معده ناشی از
اتانول نیز گزارش شده است(5). زخمهای پوستی یکی از شایعترین
مشکلات بالینی میباشند. ترمیم زخم شامل یک مجموعه روندهای پیچیده و منظم است. سرعت بهبودی زخم
تحت تأثیر عوامل مختلفی از قبیل تغذیه، ویتامینها، هورمونهای استروئیدی و اکسیژن قرارمیگیرد (6). فازهای التیام زخمهای مختلف عبارتند از: انعقاد، التهاب، فیبروپلازی
و remodeling (7).
با توجه به مطالعات محدود در این خصوص وتأثیرات
مثبت مشاهدهشده به صورت تجربی، هدف
مطالعه حاضر بررسی اثر گیاه
غازیاقی به صورت پودر خشکشده و عصاره
الکلی گیاه به تفکیک در روی اندازه سطح و قدرت کشش پوست بودهاست تا بتوان مصارف بالینی و درمانی
آن را مورد توجه بیشتری قرار داد.
مواد و روشها
این مطالعه به روش تجربی با روش نمونهگیری تصادفی ساده در روی رتهای نر بالغ از نژاد
NMRI
در محدوده وزنی 350-250 گرم انجام گرفت. حیوانات در قفسهای استاندارد نگهداری شدند و تحت شرایط دورهای روشنایی تاریکی 12ساعته قرار داشتند و از تغذیه یکسان برخوردار بودند. در ابتدا پس از
جمعآوری گیاه، نمونههای جمعآوریشده با اطلس گیاهشناسی مطابقت داده شد و پس از تأیید گیاه توسط گیاهشناس،
این مطالعه در دو بخش انجام گرفت: در بخش اول از پودر خشکشده گیاه و در بخش دوم از
عصارههای الکلی گیاه استفاده شد.
بخش اول: در این بخش پودر خشکشده گیاه به عنوان تست به کار برده شد و از فایبرگلاس پودرشده-که از نظر اندازه
ذرات به همان میزان پودر خشکشده خرد شده بود- به
عنوان کنترل استفاده گردید. ابتدا 15 رت انتخاب شدند و پس از بیهوشی با اتر، موهای پشت حیوان تراشیده شد و با
فاصله 2 سانتیمتر از
اطراف ستون مهرهها به طور متقارن و یکسان دو برش عمیق پوستی به طول 4
سانتیمتر- به نحوی که اپیدرم، درم و هیپودرم را شامل میشد- ایجاد
شد (6).
به طور تصادفی در نیمی از رتها برش سمت راست
و در نیمی دیگر برش سمت چپ به عنوان تست و سمت مقابل به عنوان کنترل
درنظرگرفتهشد. بلافاصله پس از ایجاد برش در سمت
تست مقدار 5 گرم پودر خشکشده گیاه (5گرم،
حداقل مقدار پودری بود که
پوشش کاملی بر سطح زخم ایجاد میکرد) و در سمت کنترل 5 گرم پودر فایبرگلاس
که به همان میزان خرد شده بود،
ریخته شد. پانسمان زخم به روش ذکرشده به مدت 15 روز متوالی صورت گرفت و علاوه بر آن در روزهای سوم، ششم
و شانزدهم (6) پس از بیهوشی با اتر، با استفاده از روش توزین، اندازه سطح زخم مشخص
گردید. در روش توزین با قرار دادن نایلون شفاف در روی زخمها
سطح زخم ترسیم میشد و سپس شکل ترسیمشده به کاغذ شطرنجی منتقل میگردید. در نهایت کاغذ
شطرنجی به شکل زخم بریده و وزن میشد و با در نظر داشتن
وزن هر میلیمتر مربع از کاغذ و استفاده از تناسب
ریاضی، مساحت سطح زخم به میلیمتر مربع به دست میآمد. در روز شانزدهم،
بیهوشی تا زمان مرگ رت ادامه یافت.
سپس از محل زخم یک نوار پوستی عمود بر برش اولیه به عرض 1 سانتیمتر تهیهگردید. از آنجا که نوارهای پوستی تست و کنترل هر
دو از یک رت بودند و کل پوست را شامل
میشد، ضخامت نوارهای پوستی برابر بود. سپس با
استفاده از روش تانسیتومتری تکمحوری قدرت کشش
پوست اندازهگیری شد؛ به این ترتیب که ابتدا یک سمت نوار پوستی به گیره
وصل شد و به سمت دیگر آن وزنه متصل گردید. افزایش وزنهها به شکل متوالی
تا زمان پارگی محل زخم و جدایی دو تکه پوستی ادامه یافت؛ به این ترتیب آخرین وزنه بهکاررفته
به عنوان قدرت کشش پوست یادداشت گردید و نمونههای پوستی در فرمالین 18درصد برای بررسی بافتشناسی نگهداری شد.
بخش دوم: در
این بخش ابتدا عصاره الکلی گیاه به روش خیسانیدن و تغلیظ تهیه شد. در این روش ابتدا مقدار 500 گرم پودر خشکشده گیاه به مدت 24ساعت با 600 میلیلیتر اتانول 96 درجه در دکانتور خیسانیده شد و پس از عبور از صافی، عصاره رقیق گیاه به دست آمد. سپس توسط پمپ خلأ تغلیظ گردید و عصاره خشک
با وزن 50 گرم حاصل شد و
غلظتهای 5 درصد و10 درصد وزنی-حجمی آن مورد استفاده قرار گرفت. در این بخش رتها به دو دسته هشتتایی
تقسیم شدند و در یک دسته عصاره
الکلی 5 درصد و در دسته دیگر عصاره الکلی10 درصد به عنوان تست بهکاربرده شد. همچنین از اتانول ?96 به عنوان کنترل استفاده گردید و مانند مرحله
قبل پانسمان به مدت پانزده روز ادامه یافت و سطح زخم در روزهای سوم، ششم و شانزدهم اندازهگیری شد. سپس
نوار پوستی مطابق روش قبل تهیه و قدرت
کشش بر حسب وزن (گرم) محاسبه گردید. درانتها نیز نمونههای پوستی در فرمالین 18 درصد برای بررسی بافتشناسی فرستاده شد.
نمونههای پوستی با رنگ
آمیزی A & E و نقره از نظر
ملاکهای ترمیم از قبیل تعداد فیبروبلاستها و کلاژن مورد بررسی قرار گرفتند. برای تحلیل دادههای مربوط به سطح زخم و قدرت
کشش پوست از آزمون تی زوجی استفاده شد. در تحلیل
مقایسهای دادههای عصاره 5 درصد
با 10 درصد در مورد دادههای مربوط به سطح زخم از آزمون نمونههای مستقل وبرای دادههای مربوط به قدرت کشش پوست از آزمون منویتنی
استفاده گردید. ذکر این نکته لازم است که از آنجا که صفات مورد بررسی دارای
چولگی بود، با انتقال جذر در روی دادهها (X?X’=) توزیع آنها به نرمال نزدیک شد و کلیه آزمونها روی دادههای انتقالیافته صورت گرفت. همچنین
توزیع دادههای مربوط به
قدرت کشش پوست با انتقال بهصورت (X?X’=) بهصورت نرمال درآمد.
یافتهها
در مورد برگ خشکشده گیاه میانگین تفاوتهای سطح زخم طرف
تست و کنترل در هر رت در روزهای سوم، ششم و شانزدهم بهترتیب 2mm 22 ± 25/50،
2mm 25/18±75/50 و
2mm
57/0±182/2(±SD mean) بود که از نظر آماری اختلاف معنادار بود؛ در صورتی که چنین تفاوتی در مورد قدرت کشش پوست دیده نشد (جدول1).
در مورد عصاره الکلی5% گیاه، میانگین تفاوتهای سطح زخم طرف تست و کنترل
در هر رت در روزهای سوم، ششم
و شانزدهم بهترتیب 2mm1/6±5/16، 2mm5/3 ± 24 و 2mm 3/8 ± 25/21 (SD±mean) بود که از نظر آماری اختلاف بین آنها معنادار بود. همچنین میانگین تفاوتهای قدرت کشش پوست در طرف تست و کنترل در هر رت gr90/31±75/90 بود که از نظر آماری معناداراست(جدول1).
در مورد عصاره الکلی 10 درصد گیاه، میانگین تفاوتهای سطح زخم طرف تست و کنترل در هر رت در روزهای سوم، ششم و شانزدهم 2mm 4/13±5/46، 2mm0/10±5/46 و 2mm 2/11±3/28( SD±mean) بود
که از نظر آماری اختلاف بین آنها معنادار بود.
در صورتی که چنین تفاوتی در مورد
قدرتکشش پوست دیده نشد(جدول1).
جدول 1- میانگین
سطح زخم
و مقدار کشش پوست در روزهای مختلف بررسی در
دو گروه تست و کنترل
گیاه
|
گروه
|
تفاوت میانگین سطح زخم در هر رت در روز سوم (mm2) **
|
تفاوت میانگین سطح زخم در هر رت در روز ششم (mm2) **
|
تفاوت میانگین سطح زخم در هر رت در روز شانزدهم (mm2) **
|
میانگین تفاوت مقدار کشش پوست در هر رت (gr) **
|
برگ خشک شده
|
کنترل
|
75±132
|
9/61±5/117
|
417/15±75/6
|
93/123±9/359
|
تست
|
27175±175/82
|
225/37±675/67
|
14/15±5/4
|
05/38±79/201
|
PV
|
*035/0
|
*008/0
|
*002/0
|
05/0>
|
عصاره الکلی 5%
|
کنترل
|
84/16±00/92
|
52/13±00/56
|
73/26±00/30
|
669/95±375/249
|
تست
|
43/13±50/75
|
82/8±00/32
|
91/9±75/8
|
901/107±125/340
|
PV
|
*03/0
|
*001/0
|
*03/0
|
*02/0
|
عصاره الکلی 10%
|
کنترل
|
94/33±50/146
|
59/28±00/119
|
86/42±63/44
|
759/189±625/435
|
تست
|
59/24±0/100
|
50/27±50/72
|
14/31±25/16
|
833/78±875/283
|
PV
|
*01/0
|
*001/0
|
*03/0
|
05/0>
|
* تفاوتهای معنادار با علامت * مشخص شده است. ** مقادیر به صورت mean ± SD آورده شده است.
جدول 2-
مقایسه میانگین تفاوتهای سطح زخم و قدرت کشش پوست طرف تست و کنترل در هر رت با عصاره الکلی 5 و10درصدگیاه غازیاقی
عصاره الکلی
|
میانگین تفاوتهای قدرت کشش پوست طرف تست وکنترل در هر رت (gr) **
|
میانگین تفاوتهای
سطح زخم طرف تست وکنترل درهر رت در روز شانزدهم (mm2) **
|
میانگین تفاوتهای
سطح زخم طرف تست وکنترل درهر رت در روز ششم (mm2) **
|
میانگین تفاوتهای سطح زخم طرف تست و کنترل در هر رت در روز سوم(mm2) **
|
عصاره 5%
|
11/6±5/16
|
55/3±00/24
|
33/8±25/21
|
901/31±750/90
|
عصاره 10%
|
42/13±50/46
|
00/10±50/46
|
22/11±38/28
|
777/62±750/151-
|
PV
|
061/0
|
064/0
|
168/0
|
*006/0
|
*
تفاوتهای معنادار با علامت * مشخص شده است. ** مقادیر به صورت mean ± SD آورده شده است.
در تحلیل مقایسهای عصاره 5 درصد و10 درصد
با آزمون نمونههای مستقل میانگین
تفاوتهای سطح
زخم طرف تست و کنترل 5 درصد با میانگین
تفاوتهای سطح زخم طرف تست و کنترل 10 درصد مقایسه گردید که این میزان تفاوت در هیچ یک از روزهای سوم، ششم و
شانزدهم معنادار نبود (جدول 2)؛ اما مقایسه
میانگین تفاوتهای قدرت کشش پوست طرف تست و کنترل 5 درصد بامیانگین تفاوتهای قدرت کشش پوست طرف تست و کنترل 10 درصد معنادار
بود (جدول2).
بررسی بافت شناسی در تمام موارد اختلاف معناداری را بین تست و کنترل نشان نداد.
بحث
در این پژوهش با توجه به نتایج استفاده از برگ
خشکشده گیاه غازیاقی اختلاف معناداری در سطح زخم در دو گروه تست و کنترل در هر سه روز سوم،
ششم و شانزدهم مشاهده شد.
این یافته به معنای تسریع در روند
کاهش سطح زخم بوده و نشاندهنده تأثیرات مثبت گیاه
غازیاقی در ترمیم زخمهای عمیق پوستی است. این یافته با گزارش
مطالعه دیگری در زمینه تأثیرات حفاظتی عصاره این گیاه بر زخم معده (5) هماهنگ می
باشد. فازهای التیام
زخمهای مختلف عبارتند از انعقاد، التهاب، فیبروپلازی و remodeling.
فاز انعقاد: در نتیجه انقباض عروقی و آزادشدن
کاتکولآمینها رخ میدهد که آغازگر پروسه دیاپدز میباشند.
فاز التهاب: در طول 24 ساعت، زخم عمدتاً به وسیله لکوسیتهای پلیمورفونوکلئر با برتری ماکروفاژها اشغال میگردد.
فاز فیبروپلازی : فیبروپلازی بر استحکام زخم میافزاید
و بنابراین باعث یکپارچگی مجدد بافت میشود. در مدت 10 ساعت پس از آسیب، شواهدی مبنی بر افزایش سنتز کلاژن در زخم به دست
آمده است که تا روز پنجم الی هفتم سنتز کلاژن به حداکثر خود میرسد و سپس
به تدریج کاهش مییابد.
فاز Remodeling: در این فاز سلولهای التهابی حاد و
مزمن بهتدریج کم میشوند.
آنژیوژنز متوقف میگردد و فیبروپلازی پایان مییابد. موازنه میان سنتز کلاژن
و تخریب آن تدریجاً به حالت عادی بر میگردد
(7).
از جمله مکانیسمهای احتمالی دخیل در
این روند میتواند اثر این گیاه بر فاز فیبروپلازی از روند ترمیم زخم باشد.
با توجه به اینکه برشهای پوستی در رت
پس از 4 روز شروع به جمعشدن میکند(8)
و همچنین با توجه به نتایج بهدستآمده در روزهای سوم، ششم و شانزدهم در این
مطالعه چنین به نظر میرسد که تأثیرات مثبت گیاه غازیاقی در ترمیم زخم منجر به تفاوت معناداری در دو گروه شده است. بدین ترتیب
احتمال تأثیر گیاه غازیاقی در
افزایش تعداد فیبروبلاستها و تحریک آنها در ساخت کلاژن و در نتیجه افزایش در سرعت ترمیم زخم پوستی مطرح میباشد. همچنین
سایر مکانیسمهای دخیل در روند ترمیم زخم از جمله آنژیوژنز، تسریع ساخت نسج
گرانولاسیون، جذب مایع خیز اطرف زخم و کاهش التهاب زخم و یا جلوگیری از
وقوع عفونت در محیط زخم نیز از دیگر مکانیسمهای احتمالی میباشد که نیازمند
انجام مطالعات تکمیلی برای
مشخصشدن نحوه تأثیر گیاه غازیاقی در روند تسریع ترمیم زخم میباشد.
نتایج استفاده از عصاره الکلی گیاه
غازیاقی اختلاف معنادار سطح زخم در
هر سه روز مورد بررسی و هر دو غلظت مورد استفاده 5 درصد و 10 درصد
را نشان داد که با توضیحات مذکور
توجیه میگردد. همچنین نتایج حاکی از تأثیر مثبت معنادار عصاره الکلی 5 درصد گیاه غازیاقی در قدرت کشش پوست بوده که این تأثیر
میتواند به دلیل نفوذ مناسب عصاره الکلی گیاه در بافت آسیبدیده باشد. مشخص شده است که فرآوردههای موضعی
که در بریدگی های پوستی مورد استفاده قرار میگیرند، در صورتی اجازه عبور از لایه های پوست را خواهند
داشت که قابلیت انحلال در چربی را داشته باشند و استفاده از یک مجموعه از مواد حامل از جمله الکل قابلیت
نفوذ دارو را افزایش میدهد(9).
با توجه به این نکته تأثیرات مثبت عصاره در کشش زخم نسبت به پودر خشکشده گیاه احتمالاً
ناشی از جذب مناسبتر و نفوذ بهتر دارو در محل زخم میباشد.
بر خلاف اثر مثبت مذکور
نتایج حاصل از استفاده از عصاره 10 درصد حاکی از تأثیر منفی قابلملاحظه در
قدرت کشش پوست بود. این نتیجه میتواند به دلیل تأثیرات
سمی عصاره در غلظتهای بالا باشد که
محدوده غلظت قابلاستفاده عصاره را مشخص میسازد؛ بنابراین به عنوان نتیجه کاربردی این پژوهش
غلظتهای قابلاستفاده مقادیر حدود 5 درصد توصیه میشود و در مجموع علاوه بر تأکید بر تأثیرات مثبت گیاه غازیاقی در تسریع بهبود زخم پوستی و توجه پیش از
پیش به مصارف احتمالی بالینی آن، انجام مطالعات تکمیلی در چهارچوب دوز
اثر بهدست آمده از مطالعه حاضر، برای روشنشدن مکانیسمهای سلولی و بافتی تأثیرات مذکور پیشنهاد میگردد.
تشکر و قدردانی
این مطالعه حاصل یاری بیدریغ بزرگوارانی است که همیشه مرهون و قدردان زحماتشان خواهیم بود. با تشکر از مرحوم جناب آقای
دکتر حمید راهی که در آغاز راه مشوق ما بودند و با تشکر از آقایان دکتر غلامرضا بهرامی، دکتر بابک
ایزدی، دکتر منصور رضایی، دکتر محسن امامی آل آقا و کارکنان پرتلاش آزمایشگاه فیزیولوژی و
فارماکولوژی.
Abstract:
The Effect of the "Falcaria Vulgaris" on Deep Skin Wound
Remodeling Time and Skin Tension Power in Rats
-
Shakibaie| D.1; Pasharavesh| L. 2; Khoshboo|
S. 2; Kaboodi| B. 2
1. Assistant Professor in Physiology| Kermanshah University of
medical sciences
2. General Physician
-
Introduction: "Ghaze-yaghi"
(Falcaria Vulgaris) is a plant from "Umbelliferae" family which has
been used traditionally for skin wound healing in Kermanshah as dried powder.
Since there have been less studies on the effect of this plant| this study has
been done to see the effect of flacaria vulgaris on deep skin wound remodeling
time and skin tension power in rats.
Materials & Methods: This study was done on mature
male rats in two parts. In first part dried powder of the plant was used as
test and fiberglass powder as placebo and in second part alcoholic extract (5%
and 10% in two separate groups) was used as test and ethanol 96? as placebo.
After making the animals unconscious| two skin incision with 4cm length was
made on the each side of vertebra column of rats. In the half of rats the right
side and in the others the left side was selected as a test side and the other
side as a control side. After making incision it was dressed with the plant and
placebo for fifteen days. Wound surface was measured on third| sixth and
sixteenth days. On sixteenth day a skin flap was provided and quantity of the
skin tension power was measured and then flaps were sent to histological study.
Results were analyzed with paired t-test.
Results: In the
first part the mean difference between the wound surface in test and control on
third| sixth and sixteenth days was significant (P.V=0.035| 0.008 and 0.002)|
but not for skin tension power. In the second part the mean difference between
the wound surface in test and control sides in each rat for both two groups was
significant (P.V=0.03| 0.001 and 0.03 for %5 extract and P.V=0.01| 0.001 and
0.03 for %10 extract).The mean difference between the skin tension power of the
test and control sides in each rat was significant (pv: 0.02) by using 5% but
not for 10%.There was no significant difference between test and controlled by
histological study.
Conclusion: "Ghaze-yaghi"
has positive effects on the skin wound healing. It is recommended that more
studies be done for finding the mechanism which makes these effects
influential.
Key Words: Falcaria Vulgaris| Wound Healing| Rat
منابع
1 - سیف بهزاد ، فرخ . طب گیاهی چیست؟ پزشکی امروز، سال 8،1378؛
ضمیمه شماره 257، صفحه: 2
2 - امین غلامرضا. گیاهان دارویی سنتی ایران. چاپ فرهنگ ، سال 1370 ، جلد اول ، صفحه: 1
3 - مظفریان ولیالله. فرهنگ نامهای گیاهان ایرانی. چاپ فرهنگ معاصر، سال 1375، صفحه 227
4- خضری سید شهاب. فرهنگ گیاهان
داریی. انتشارات رستم خانی؛ سال 1381، صفحه: 396
5.
Khazaei M| Salehi H| Protective effect of Falcaria Vulgaris extract on ethanol
induced gastric ulcer in rat. Iran J Pharmacol Therapeutics 2006; 5(1):43-46
6- حمزه زاده علی، قادری پاکدل فیروز. بررسی
داروی اورمیانول روی قدرت کشش پوست به روش insitu
در موش صحرایی. خلاصه مقالات
سیزدهمین کنگره فیزیولوژی فارماکولوژی ایران- اصفهان 7-4 شهریور 1376؛ صفحه:
342
7. Shwartz S. Wound healing:
In: Barbul A| editor. Principle of surgery. Vol 1| 8th ed. New York:
McGraw-Hill; 2005| PP. 224-225
8. Swindel MM. Adams RJ. Wound healing and
integumentary system: In: Bolton L| Pines E| Rovee D| editors. Experimental
surgery and physiology: induced animal models of human diseases. 1st
ed. Baltimore: Lippincott| Williams & Wilkins; 1998| P. 4
9- ادیب عباس، قفقازی تقی، حاج هاشمی ولی ا... . فارماکولوژی پزشکی. چاپاول، انتشارات
مانی؛ سال 1375، صفحه: 698.