فروشگاه ساز بهبود

اولویتها با توجه به"اولویت کلی ابتکار عمل"، به 3 گروه زیر تقسیم می‌گردد:

گروه اول: آن دسته ازابتکارعملهایی است که با درجه "زیاد" مشخص گردیده است که به ترتیب اهمیت؛ عبارت‌اند از:

-       خرید الکترونیکی کالا و خدمات (e-Procurement)؛

-       مزایده الکترونیکی برای فروش کالاهای مازاد و غیرضرور (e-Auction)؛

-       پشتیبانی ساخت و حمایت از تولیدکنندگان داخلی به کمک (e-Catalog)؛

-       فروش داخلی فرآورده‌های نفتی خصوصاً بنزین به کمک (e-Fuel Card)؛

-       فروش داخلی محصولات پتروشیمی‌(e-Domestic Petrochemical Sale)؛

-       فروش داخلی گاز مصرفی (e-Domestic Gas Billing) .

گروه دوم: به آن دسته اطلاق می‌گردد که با درجه "متوسط" مشخص گردیده است و به ترتیب اهمیت؛ عبارت‌اند از:

-       ارائه پیشنهادها در مناقصات به‌صورت الکترونیکی (e-Online Bidding)؛

-       مدیریت یکپارچه زنجیره تأمین e-SCI (Supply Chain Integration)؛

-       مدیریت ارتباط با مشتری e-CRM (Customer Relationship Management).

گروه سوم: گروهی است که با درجه "کم" مشخص گردیده، و به معنای آن است که از دیدگاه اهداف تجارت الکترونیکی نقش مهمی‌را ایفا نمی‌کند و یا به عبارتی، به صورت مستقیم، ابتکار عمل (Initiation) تجارت الکترونیکی محسوب نمی‌گردد.

-       آموزش الکترونیکی (e-Learning)؛

-       کلاسهای راه دور (Distance Learning).

1ـ3ـ نتیجه گیری تجزیه تحلیل شکاف

بر اساس ارزیابی جدول 1ـ2، خرید الکترونیکی را به عنوان بهترین ابتکار عمل تجارت الکترونیکی رتبه‌بندی کردیم. نزد خریدار این یکی از مهمترین ابتکار عملهایی است که دو اولویت بخش را نیز جداگانه مورد خطاب قرار می‌دهد. خرید الکترونیکی، خدمات مربوط به کلیه اجزای زنجیره ارزش را ارائه می‌کند.

جدول 1ـ2، نشان می‌دهد که بازار الکترونیکی بورس نفت در نزد فروشنده، بالاترین الویت را دارد.

4‌ ـ نقشه راه

راهکاری از تجارت الکترونیکی  را برای 2 ابتکار عمل منتخب  توسعه داده‌ایم که شامل چهار حوزه اصلی ذیل است:

-       تعریف ابتکار عمل: دامنه و هدف هر ابتکار عمل را تعریف می‌کند.

-       سازمان مجری ابتکار عمل: نقشها و مسئولیتهای مجریان اصلی ابتکار عمل را تعریف می‌کند.

-       بودجه ابتکار عمل: هزینه‌های تقریبی عملیات اجرایی.

-       برنامه زمان بندی ابتکار عمل: برنامه ریزی پروژه اجرایی ابتکار عمل.

دو برنامه ابتکار عمل تجارت الکترونیکی برای بخش نفت، گاز و پتروشیمی‌تعریف شده ‌است که در هر ابتکار عمل، 2 انتخاب وجود دارد:

-       خرید الکترونیکی (e-Procurement) برای اقلام غیرمستقیم (تعمیر و نگهداری- MRO)؛ از آن‌جایی که اقلام MRO  به وسیله فروشندگان داخلی و خارجی می‌تواند تهیه گردد، دو گزینه برای خرید این اقلام وجود دارد.

گزینه (1): عضویت در یکی از بازارهای الکترونیکی موجود؛ نظیر Trade Ranger برای خریدهای اختصاصی (MRO) صنایع نفت، گاز و پتروشیمی‌از خارج از کشور.

گزینه (2): تجزیه و تحلیل، طراحی، ساخت و پیاده‌سازی یک سیستم خرید به منظور تهیه اقلام مورد نیاز صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ‌از خارج از کشور و خریدهای داخلی

این گزینه‌ها به وزارت نفت کمک می‌کند تا روش خرید خود را انتخاب نماید، و در صورت بروز مشکلات موجود برای عضویت در بازارهای بین‌المللی الکترونیکی، وزارت نفت می‌تواند گزینه دوم را انتخاب کند.

-       بازار بورس الکترونیکی نفت (e-PEM)؛

این بازار، تمام بازارهای بین‌المللی معاملات نفت، گاز و فرآورده‌های نفت و پتروشیمی‌ را به علاوه معاملات داخلی پوشش می‌دهد. در این راستا نیز دو گزینه وجود دارد:

گزینه (2): تجزیه و تحلیل، طراحی، ساخت و پیاده سازی یک بازاراختصاصی معاملات فرآورده‌های نفتی، و محصولات پتروشیمی.

جدول 1ـ4 ـ اهداف اصلی و بودجه هر ابتکار عمل برای پیاده‌سازی تجارت الکترونیکی

1ـ 4 ـ نتیجه‌گیری نقشه راه

مطالعه امکان سنجی در اجزای گوناگون زنجیره صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، ‌بیانگر این مطلب است که خرید الکترونیکی، و بازار بورس الکترونیکی نفت می‌تواند سهم بسزایی در بخشهای مختلف این صنایع، چه عملیاتی و چه بازرگانی داشته باشد.

از آنجایی که اجرای این ابتکار علمها مزایای محسوسی را برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی‌در بر خواهد داشت، انگیزه بسیاری برای مدیران ارشد ایجاد خواهد شد تا سایر ابتکار عملهای پیشنهادی را که به منافع ذیل منجر می‌شود را به‌کار بندند:

-       بهبود بازدهی و بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها؛

-       صیانت و پشتیبانی از ذخایر موجود و اولویت دادن به نحوه  استخراج از منابع نفتی و گازی؛

-       ایفای نقش فعال در عرصه‌های بین‌المللی

5 ـ نتیجه‌گیری کلی

بخش نفت، گاز و پتروشیمی، نقش بسیار مهمی‌در بازار انرژی جهانی داشته و در اقتصاد ایران، عامل اصلی رشد GDP است. 80 درصد کل صادرات ایران متعلق به این بخش است. دولت، کنترل کامل این بخش را از طریق وزارت نفت و چهار شرکت اصلی، و 130 شرکت تابعه آن بر عهده دارد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته در کنار تجارت الکترونیکی، می‌تواند تحولات اقتصادی چشمگیری را در عرصه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایجاد کند.

جمهوری اسلامی‌ایران به اهمیت کاربرد تجارت الکترونیکی در نیل به اهداف وزارت نفت کاملاً پی برده است و به علت مشکلات خاصی؛ همچون مشکلات حقوقی، فرهنگی، لجستیکی و زیر ساختاری، استفاده از تجارت الکترونیکی در بهبود معاملات داخلی و بین‌المللی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی‌کاملاً میسر نبوده است.

در بررسی مقایسه‌ای شرکتهای نفتی بین‌المللی، پی بردیم که به کارگیری ICT و تجارت الکترونیکی، به طور فزاینده‌ای در معاملات تجاری رو به گسترش است. بنابراین، حضور رقابتی و جهانی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران، زمانی میسر خواهد شد که موانع استقرار و پیاده سازی ابتکار عملهای تجارت الکترونیکی برداشته شود و در آن صورت است که منافع استفاده از تجارت الکترونیکی؛ مانند سایر رقبا نصیب صنایع ایرانی خواهد شد.

همچنین اشاره کردیم که اکثر سازمانهای داخلی، صاحبان وسایل نقلیه، خانوارها و مصرف‌کنندگان سوخت و انرژی، مشتریان صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ‌هستند. لذا پیاده‌سازی تجارت الکترونیکی در مواردی؛ چون سوخت الکترونیکی، فروش الکترونیکی، صورتحساب الکترونیکی و غیره، به افزایش سرعت در کیفیت و خدمات، و در نهایت، رضایت مشترکان و مصرف‌کنندگان منجر خواهد شد.

استقرار و پیاده‌سازی ابتکار عملهای تجارت الکترونیکی نه تنها اهداف صنایع نفت، گاز و پتروشیمی‌را برآورده خواهد کرد؛ بلکه سرعت رشد توسعه این صنایع را افزایش خواهد داد.

References

A.1 Journals and books

1. Naft va Towse’eh (II)| Report of Ministry of Petroleum Ministry of Petroleum’s most important activities 1997- 2001| p 212.

2. Naft va Towse’eh (III)| Report of Ministry of Petroleum Ministry of Petroleum’s most important activities 1997- 2001| p 288.

3. National Petrochemical Company’s Annual Report| 2001.

4. NIORDC’s Annual Report| 2001.

5. Articles on the e­Commerce Conference| 5-6 July 2003| p 250.

    2002 Annual Statistics Bulletin| OPEC.

6. NIOC 2000 Annual Report.

7. Ashenayi ba Tejarate Electronic va Zirsakht-haye An| Mohammad Hassan Nikbakhsh.

    Tehrani & Mehdi Azar Saberi| Isiran Institute| 2001.                                                      

9. Osul va Mafahime Fannavari Ettela’at| Dr. Mahmoud Zargar| Behine Publications

A.2  Magazine and newspaper articles

10. Mash’al| periodical of the Ministry of Petroleum Ministry of Petroleum| volumes 232 to 262.

11. Monthly magazine for the oil| gas and petrochemical industries.

12. Monthly periodical for Economy and Energy.

13. Conference on Maximizing Iran’s Oil Revenues| Azadi Hotel| 18-19 October 2003.

14. Payame Petrochemi periodical| published by NPC.

15. Articles on the e­Commerce Conference| 5-6 July 2003.

16. How will the Biz Dex framework facilitate B2B interoperability in Australia September 2003.

17. E-Commerce Challenges by peter keen Bled| June 2003.

18. Symbol technologies: Enabling e-Commerce in the new economy Jan 2001.

19. e-Commerce and Development first internet edition prepared by the UNCTAD secretariat| United Nation 2003.

20. Petroleum Technology Alliance Canada PTAC| December 1999.

21. IVEY Business Journal July/August 2001.

22. A strategy – based model for e-Commerce planning | Diana Kao and Judith Deco.

23. China Petroleum & chemical corporation 2001 interim results Announcement August 2001| Hong Kong.

24. PIDX Global energy business standard| PIDX Europe| Paris by Randy Clark| July 2003.

25. e-Commerce and the energy sector. The pioneers may not get it Rights the procrastinators are likely to become history| Elsevier Science  INC| June 2000.

26. The Omega Project: Open Market Energy Generation Allocation In Deregulated Electricity Markets by Javier Conteras| Antonio J.Conejo| 2001.

27. E-Commerce Standards: A Strategic Imperative| Ian Anderson | Electronic Commerce For Oil & Gas| London| 1999.

28. Xml Solutions For Oil & Gas E-Commerce Dan Scheck & David Archer| September 2001.

29. Strategic Sourcing And Procurement Chemicals Conference | 2003 Philadelphia| Pennsylvania .

30. Exploring Business-To-Business Market sites by Mark Barrett| Karsten Rodahl 18 September 2000.

31. An Analytical Framework For Evaluating E-Commerce Business Models And Strategies Chung-Shing Lee.

32. Building An E-Commerce Strategy Dorothy Lim| Bloero.net.

33. e-Commerce and Government Regulatory Reporting

      Stewart Robinson | Director of It and data services UK DTI.

34. e-Business in an International Oil Company 22/4/2002 | Seminar on e-Business Geneva| Morten Sren johanressen| Statoil.

35. Critical Success Factors In China semb corp Logistics Ltd 2003.

36. Asia Is Global Logistics Provider by KOH Soo Keorg | May 2003.

A.3  Website articles

37. Bp Annual Accounts 2002.

38. Ministry of  Petroleum www.nioc.org .

39. National Iranian Oil Company www.nioc.com.

40. National Iranian South Oil Company www.nisoc.com.

41. National Iranian Refining and Distribution Company www.nioc-otc.com.

42. National Petrochemical Company www.nipc.net .

43. National Iranian Gas Company www.nigc.ir.

44. Iranian Fuel Conservation Organization www.ieeo.org.

45. Pars Special Economic Energy Zore Company www.pseez.org.

46. National Iranian Central Oil Fields Company www.icfoc.ir.

47. Khazar Exploration & Production Company .

48. Petroenargy Information Network www.shana.ir.

49. Petroleum Engineering & Development Company www.pedec.net.

50. Parsoil and Gas Company www.poge.org.

51. Petro Iranian Development Company www.petroiran.com .

52. National Iranian Drilling Company www.nidc.ir.

53. Research Institute Petroleum Industry www.nioc-ripi.org .

54. Bandar Imam Petrochemical Commercial Company www.bipc.ir.

55. Iran Petro Chemical Commercial Company www.petrochem-ir.net.

56. Manufacturing Support and  Procurement (MSP) Kala Naft Company  Tehran  www.kalanaft-tehran.com.

57. Kala London LTD www.kalaled.com.

58. Oil Products Commercial Company www.opcc.com.

59. OPEC Organization www.opec.org .

60. Edward Economic Research www.econresearch.com.

61. International Energy Agency www.iea.org .

62. Monthly Economic and Energy www.iraee.org .

63. Houston street www.houstonstreet.com.

64. Chevron oil company www.chevron.com.

65. Shell company www.shell.com.

66. BP company www.bp.com.

67. Pepex company www.pepex.com.

68. Petronas oil company www.petronas.com.

69. Total www.totalfinaelf.com.

70. Texaco www.texacco.com.

71. Exxon www.exxon.com.

72. Mobil www.mobi.com.

73. Conoco www.conoco.com.

74. China National Petroleum Corp. www.cnpc.com.cn .

75. Australian institute of Petroleum www.aip.com.au.

76. Frontier Oil Corp www.frontieroil.com.

77. Sinopec Corp China www.sinopec.com.cn.

78. Lukoil company www.lukoil.com.

79. Oil online www.oilonline.com.

80. Oil net www.oil.net.

81. Oil & Gas international www.oilandgasinternational.com.

82. www.enporion.com.

83. www.computerwekly.com.

84. www.emarketserveces.com

85. Online Bidding at the Royal Dutch / Shell Group (www.shell.com/eprocurement).

86. Trade Ranger web site (www.traderanger.com).